ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ, ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟ-ΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

Μαργαρίτης Λ.Χ.¹, Μαργαρίτης Χ.Λ.², Βελέντζας, Α.¹ και Παυλίδης Σ.¹

¹Τομέας Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής, Τμήμα Βιολογίας Παν/μίου Αθηνών.  ²Τμήμα Πληροφορικής Παν/μίου Αθηνών

(http://kyttariki.biol.uoa.gr  και http://kyttariki2.biol.uoa.gr )

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει διεθνώς μια προσπάθεια αξιοποίησης των πολυμέσων στην από απόσταση εκπαίδευση μέσω του Διαδικτύου (Internet), και συγκεκριμένα, τη δυνατότητα να μπορεί ο χρήστης να βλέπει ζωντανές τις παρουσιάσεις εκδηλώσεων και μαθημάτων, αλλά και «κατ’ απαίτηση» (ON DEMAND), δηλαδή, να έχει πρόσβαση σε «αποθηκευμένες» παρουσιάσεις οποιαδήποτε ώρα το επιθυμεί. Αυτές οι νέες δυνατότητες των τεχνολογιών πληροφορικής, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη εξειδικευμένου λογισμικού διαχείρισης ήχου και εικόνας, μας επέτρεψαν να αναπτύξουμε την κατάλληλη υποδομή για τη ζωντανή μετάδοση μαθημάτων, διαλέξεων και επιστημονικών εκδηλώσεων, οι οποίες στη συνέχεια «αποθηκεύονται» και καταχωρούνται σε ειδική ιστοσελίδα, ώστε να είναι ελεύθερα διαθέσιμες στον χρήστη που την επισκέπτεται.

Στον Τομέα Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής του Τμήματος Βιολο-γίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, και κυρίως στα πλαίσια του Μεταπτυ-χιακού Προγράμματος «Εφαρμογές της Βιολογίας στην Ιατρική», έχουμε ξεκινήσει εδώ και ένα περίπου χρόνο αυτή την προσπάθεια αξιοποιώντας τα εργαλεία της Microsoft και ειδικότερα τα «Windows 2000 Server®» και τον «Windows Media Encoder v 7.0®». Η διάταξη που χρησιμοποιείται σήμερα περιλαμβάνει δύο εξυπηρετητές αρχείων (file servers) και τρεις εξυπηρετητές πολυμέσων (media servers). Οι ιστοσελίδες που έχουν δημιουργηθεί (http://kyttariki.biol.uoa.gr και http://kyttariki2.biol.uoa.gr) υποστηρίζονται από το δίκτυο υψηλών ταχυτήτων του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΔΙΚΤΥΟ ΑΘΗΝΑ) το οποίο αποτελεί τμήμα του Ελληνικού Πανεπιστημιακού Διαδικτύου GUNET (Greek Universities Network) στο οποίο συμμετέχουν 19 ΑΕΙ και 14 ΤΕΙ της χώρας. Πληροφορίες για την οργάνωση και τις δραστηριότητες του δικτύου αυτού βρίσκονται στη διεύθυνση http://www.gunet.gr.

Οι χρήστες (επισκεπτόμενοι τις σχετικές ιστοσελίδες) μπορούν να παρακολουθήσουν τις εκπομπές ή/και το αποθηκευμένο υλικό με τη βοήθεια λειτουργικού συστήματος MS και κατά προτίμηση πλοηγό (browser) τον Internet Explorer 4.0® ή νεότερο καθώς και Windows Media Player® έκδοση 6.4 ή νεότερη. Η πρόσβαση εντός του τοπικού (LAN) δικτύου GUNET πραγματοποιείται με μεγάλη ταχύτητα διαμεταγωγής δεδομένων (π.χ. 250 kbps ή και περισσότερο), ενώ για χρήστες που συνδέονται με modem, οι αντίστοιχες παρουσιάσεις έχουν υλοποιηθεί με τη διαδικασία multiple bit rate, έτσι ώστε η ταχύτητα διαμεταγωγής να ρυθμίζεται αυτόματα εντός των ορίων των 28 – 100 kbps, ανάλογα με την κατάσταση των τηλεφωνικών γραμμών. Οι μέχρι τώρα εφαρμογές που έχουν υλοποιηθεί είναι οι ακόλουθες:

·         Ζωντανές εκπομπές μαθημάτων ή διαλέξεων μέσω PowerPoint και βιντεοκάμερας, όπου ο χρήστης παρακολουθεί με μεγάλη ευκρίνεια τις διαφάνειες που προβάλλονται, ενώ παράλληλα βλέπει και ακούει  τον ομιλητή. (π.χ. http://kyttariki.biol.uoa.gr/favorite.htm ). Εναλλακτικά ή και συμπληρωματικά με την προηγούμενη διαδικασία πραγματοποιούνται ζωντανές εκπομπές μαθημάτων και διαλέξεων μέσω βιντεοκάμερας η οποία παρακολουθεί τον ομιλητή και τις διαφάνειες (αν υπάρχουν). Στην περίπτωση αυτή οι διαφάνειες μεταδίδονται με καλή ευκρίνεια μόνο εντός του GUNET, ενώ ο χρήστης που χρησιμοποιεί modem λαμβάνει χαμηλότερη ευκρίνεια. Αυτός είναι ένας λόγος που γίνεται προσπάθεια όλες οι παρουσιάσεις να γίνονται μέσω PowerPoint (και φυσικά βιντεοπροβολέα στην αίθουσα διαλέξεων), πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει οι ομιλητές να προσαρμόσουν ανάλογα το εποπτικό υλικό που θα παρουσιάσουν. (Παράδειγμα, http://kyttariki.biol.uoa.gr/encoding_stations.htm). Συνολικά έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα 85 ζωντανές εκπομπές μαθημάτων και διαλέξεων και έχουν καταγραφεί με ψηφιακή βιντεοκάμερα 150 παραδόσεις μαθημάτων, διαλέξεις και επιστημονικές εκδηλώσεις.

·         Με κατάλληλη επεξεργασία, το υλικό το οποίο μεταδόθηκε με ζωντανή εκπομπή γίνεται διαθέσιμο για παρακολούθηση «κατ’ απαίτηση» (on demand). Η ποιότητα μετάδοσης είναι ίδια με την ζωντανή μετάδοση και με τους περιορισμούς που αναφέρθηκαν πιο πάνω. (Παραδείγματα από παραδόσεις προπτυχιακών και μεταπτυχιακών μαθημάτων, διαλέξεων και επιστημονικών εκδηλώσεων υπάρχουν στη διεύθυνση  http://kyttariki.biol.uoa.gr/interest.htm,  καθώς και από εκδηλώσεις στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη διεύθυνση http://kyttariki.biol.uoa.gr/eortasmos_2000.htm).

·         Μετάδοση εικόνας από μικροσκόπιο σε πραγματικό χρόνο (real time).   Στην περίπτωση αυτή ο χρήστης παρακολουθεί την παρατήρηση παρασκευάσματος που πραγματοποιείται στο Εργαστήριο σε φωτονικό ή σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Οι προοπτικές αυτής της εφαρμογής είναι μεγάλες εφόσον εμπίπτουν και συμπληρώνουν τον χώρο της τηλεδιάγνωσης. Για παράδειγμα, ένας ειδικός Παθολογοανατόμος ή Κυτταρολόγος από ένα Πανεπιστήμιο, μπορεί να συνεργασθεί με έναν συνάδελφό του, από άλλο Πανεπιστήμιο, σε πραγματικό χρόνο και όχι μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (παράδειγμα,  http://media.biol.uoa.gr/asuslive).

·         Διαθεσιμότητα video clips από πειραματικές διαδικασίες, καλλιέργειες κυττάρων κ.λ.π. (π.χ. http://media3.biol.uoa.gr/kyttariki/ethertvlive25-93.wmv και http://kyttariki.biol.uoa.gr/video_clips2.htm)

Απώτερος στόχος των προσπαθειών μας είναι η γενίκευση των ζωντανών εκπομπών μαθημάτων και διαλέξεων στο Τμήμα Βιολογίας,  συμπεριλαμβάνοντας όσο το δυνατόν περισσότερα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα.

Σχετικές Ελληνικές ιστοσελίδες:

http://www.gunet.gr (Κεντρική ιστοσελίδα του Ελληνικού Πανεπιστημιακού Διαδικτύου)

http://www.grnet.gr/ (Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας)

http://www.ntua.gr/gr_services/multimediac.htm (Αίθουσες πολυμέσων και τηλεδιάσκεψης ΕΜΠ)

http://media.noc.ntua.gr/mbase/  (video on demand, ΕΜΠ)

http://www.uoa.gr/a-net/ (Δίκτυο Τηλεματικής Παν/μίου Αθηνών)

http://www.ucnet.uoc.gr/prov_services/services/videoservices/e-learning_22k.asx (εικονική αίθουσα τηλεδιδασκαλίας, ΕΚΠΑ, ΕΜΠ, ΟΠΑ)

http://www.ucnet.uoc.gr/prov_services/services/videoservices/index.html (Υπηρεσίες video Παν/μίου Κρήτης)

http://www.ucnet.uoc.gr/prov_services/services/videoconference_new/index.html (Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης Παν/μίου Κρήτης)

http://typhon.ceid.upatras.gr:8080/adv_serv/online/index_gr.html (Υπηρεσίες Τηεκπαίδευσης Παν/μίου Πατρών)

http://noc.auth.gr/services/multimedia_services (Υπηρεσίες πολυμέσων Παν/μίου Θεσσαλονίκης)

http://www.noc.uth.gr/main/services/videoconference/thle0.html (Υπηρεσίες Τηλεδιάσκεψης και Τηλεκπαίδευσης Παν/μίου Θεσσαλίας)

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΡΓΑΝΩΣΗ ΖΩΟΛΟΓΙ-ΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΑΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΔΙΑΜΕΣΟΥ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

Κυρμιτζόγλου Ι., Μ. Μαβίδης και Α. Κούκουρας

Τομέας Ζωολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, 54 006, Θεσσαλονίκη

Το Ζωολογικό Μουσείο του Τμήματος Βιολογίας του Α.Π.Θ. περιέχει πλούσιες συλλογές σπονδυλωτών και ασπονδύλων, που χρησιμοποιούνται τόσο για εκπαιδευτικούς σκοπούς όσο και για την έρευνα. Χαρακτηριστικό είναι ότι ανάμεσα στα δείγματά του συγκαταλέγονται και αρκετοί ολότυποι νέων, για την επιστήμη, ειδών. Επειδή το υλικό αυτό μέχρι σήμερα ήταν ελλιπώς καταγεγραμμένο, επιχειρείται η λεπτομερής καταγραφή και μηχανοργάνωσή του.

Επιπλέον, μιας και η ραγδαία αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου το έχει καταστήσει ως ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία επικοινωνίας και ανεύρεσης πληροφοριών, θεωρήθηκε αναγκαία η κατασκευή μιας ιστοσελίδας που θα περιέχει κάθε πληροφορία για το υλικό του μουσείου. Επιστήμονες από όλο τον κόσμο θα έχουν τη δυνατότητα να αναζητούν την παρουσία στο μουσείο δειγμάτων των ειδών, για το οποία ενδιαφέρονται, να παίρνουν πληροφορίες για την βιολογία και οικολογία τους, και να ζητούν, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το δανεισμό ή την ανταλλαγή δειγμάτων για ερευνητικούς σκοπούς. Επιπρόσθετα ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να μεταβαίνει σε αντίστοιχες ιστοσελίδες άλλων ζωολογικών μουσείων, από όλο τον κόσμο, για περισσότερες πληροφορίες.

Η οργάνωση της ιστοσελίδας έχει γίνει με την ενσωμάτωση υψηλής τεχνολογίας ώστε ο χρήστης να βρίσκεται σε ένα απλό, λειτουργικό αλλά και ευχάριστο περιβάλλον, με γνώμονα την εύκολη και γρήγορη ανεύρεση των πληροφοριών που χρειάζεται.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΤΥ-ΧΙΟΥΧΩΝ ΒΙΟΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

Κούκουρας Α., Μ. Μαβίδης και Ι. Κυρμιτζόγλου

Τομέας Ζωολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, 540 06, Θεσσαλονίκη

Η απασχόληση μετά την απόκτηση του πτυχίου είναι ένα θέμα αιχμής τόσο για τους φοιτητές – μελλοντικούς εργαζόμενους – όσο και για τον προσανατολισμό του προγράμματος σπουδών κάθε πανεπιστημιακού Τμήματος. Για πρώτη φορά γίνεται μια ολοκληρωμένη καταγραφή των τομέων απασχόλησης των πτυχιούχων βιολόγων του Α.Π.Θ., από την ίδρυση του Τμήματος μέχρι το 1993. Σε σύνολο 1496 πτυχιούχων, 848 (56,7%) συμπλήρωσαν ένα αναλυτικό ερωτηματολόγιο για τις σπουδές τους και για την εργασία τους. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας έδειξε τα ακόλουθα:

Ένας στους τρεις περίπου βιολόγους, συνεχίζουν τις σπουδές τους για την απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης ή Διδακτορικού. Το αντικείμενο των περισσότερων Διπλωμάτων Ειδίκευσης είναι περιβαλλοντικό, ενώ των περισσότερων Διδακτορικών εργαστηριακό. Σαν χώρα εκπόνησης προτιμάται η Ελλάδα.

Από αυτούς που δεν συνεχίζουν τις σπουδές τους, η εκπαίδευση (κυρίως Μέση, ιδιωτική) προτιμάται ως αρχική απασχόληση, όχι όμως και σαν μόνιμη εργασία. Αντίθετα, τα βιολογικά επαγγέλματα και κυρίως τα ελεύθερα (π.χ. γραφεία μελετών) συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό ως καταληκτική απασχόληση. Αξιοσημείωτο είναι ότι περίπου το 30% των ερωτηθέντων δεν έχουν χρησιμοποιήσει το πτυχίο τους για ανεύρεση εργασίας.

Η οικονομική αποκατάσταση προβάλει ως ο κυρίαρχος παράγοντας επιλογής επαγγέλματος. Η προπτυχιακή διπλωματική εργασία δεν φαίνεται να διευκολύνει, ως προσόν, την εύρεση εργασίας. Τέλος, αξιοπρόσεκτη είναι η σταδιακή αύξηση του ποσοστού αυτών που πιστεύουν ότι το περιεχόμενο των σπουδών δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας και αυτών που θεωρούν ότι χρειάζονται μαθήματα ειδίκευσης καθώς και παιδαγωγικά.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΧΙΟ

Παρισιάνθη Βαλάκου

3^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Xίος

Η Χίος έχει να επιδείξει ένα σημαντικό μνημειακό πλούτο κυρίως των βυζαντινών χρόνων, που ίσως καταπλήξει τον ανυποψίαστο επισκέπτη του νησιού της μαστίχας. Κατά τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους και συγκεκριμένα από τα μέσα του 4^ου έως και τα μέσα του 7^ου αι, το νησί ακμάζει. Από την εποχή αυτή σώζεται η βασιλική του Αγίου Ισιδώρου στην πόλη της Χίου καθώς και οι βασιλικές Εμπορειού και Φανών στο νότιο τμήμα του νησιού. Ακολουθεί μια μακρά περίοδος παρακμής που διαρκεί περίπου τέσσερις αιώνες. Η αναδιοργάνωση της Χίου αρχίζει κυρίως τον 11^ο αι., οπότε πιθανά κτίστηκε το Φρούριο της πόλεως Χίου και στα μέσα του αιώνα με αυτοκρατορική χορηγία το μοναστηριακό συγκρότημα της  Νέας Μονής, που αποτελεί το σημαντικότερο μνημείο του νησιού και ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία του ελλαδικού χώρου. Από τα εκκλησιαστικά μνημεία της βυζαντινής εποχής αναφέρομε ενδεικτικά την Παναγία «Κρήνα» στους Βαβύλους, τους Αγίους Αποστόλους στο Πυργί, την Παναγία Σικελιά στις Έξω Διδύμες και την Παναγία Αγρελωπούσαινα στην Καλαμωτή.

Κατά την περίοδο της Γενουατοκρατίας του νησιού (1346-1566) εφαρ-μόστηκε ένα σημαντικό οχυρωματικό και αμυντικό πρόγραμμα από τους Γενουάτες. Ιδρύονται μικρής έκτασης φρούρια (Κάστρο Απολύχνων, Κάστρο Καμπιών), μεμονωμένοι πύργοι (Πύργος Δοτίων, Πύργος Πυτιούς) καθώς και οι σημαντικοί οχυρωμένοι οικισμοί της νότιας Χίου( Πυργί, Ολύμποι, Μεστά, Καλαμωτή κ.ά.).

Στο κεντρικό τμήμα του νησιού χτισμένος πάνω σε βραχώδες έξαρμα δεσπόζει ο ερειπωμένος οικισμός του Αναβάτου ο οποίος κτίσθηκε αρχικά για λόγους αμυντικούς την εποχή της πειρατείας. Η σφαγή της Χίου το 1822 από τους Τούρκους και ο καταστρεπτικός σεισμός του 1881 που έπληξε το νησί, είχαν ως συνέπεια την ερήμωση του οικισμού.

Ο Κάμπος στα νότια της πόλης της Χίου, αποτελεί ένα από τα μοναδικά στην Ελλάδα οικιστικογεωργικά σύνολα Πρόκειται για μια μαγευτική περιοχή με περιβόλια εσπεριδοειδών και πολλά αρχοντικά, που είχε ήδη επιλεγεί από τον 14^ο αι. ως χώρος θερινής διαμονής της τοπικής αλλά και της γενοβέζικης αριστοκρατίας.

Τέλος, αξιόλογα  δείγματα οθωμανικής τέχνης αποτελούν τα μουσουλ-μανικά μνημεία στην πόλη της Χίου όπως είναι το Μετζιτιέ Τζαμί, το Οσμανιέ Τζαμί, η Κρήνη Μελέκ Πασά κ.ά.